Η φωτογραφία και το κείμενο είναι του λαογράφου Δημ. Λουκόπουλου (1874-1943) το καλοκαίρι του 1928.
«…..κάτω απ΄αυτόν το βράχο είναι η “Μαύρη Σπηλιά”. Όνομα και πράμα μαύρη από καπνό. Τον καιρό στην Επανάσταση αυτού έκλεισαν οι Προυσιώτες και τ΄άλλα γειτονοχώρια τα γυναικόπαιδα. Σπίτι ολάκερο έχτισαν κι ολόμπροστα τάπια για πόλεμο.
Το βάθος της Σπηλιάς είναι πενήντα μέτρα, το πλάτος της δέκα. Η είσοδο θάχει ψήλος είκοσι μέτρα. Στο βάθος όμως στενεύει και καταλήγει να έχει τρία μέτρα ψήλο και δύο μέτρα πλάτος. Από την πέρα πλαγιά τη χωρίζει ένα βαθύ κι άγριο λαγγάδι που έρχεται από τη ράχη. Για να πας θα περάσεις χάος γεφυρώνοντας αυτό με ξύλο ‘οπως έκαναν και τον καιρό στην Επανάσταση.
Μπήκες είσαι στην ασφάλεια,, ας πα να έρχονται όσα στρατεύματα θέλουν. Τουφέκι σου είναι άχρηστο. Φτάνουν οι πέτρες που θα κυλάς΄εχθρόςδεν τολμάει να πλησιάσει. Ένα σωρό συντρίμματα από κεραμίδια είναι σκορπισμένα στη Μαύρη Σπηλιά. Τότε που είχα πάει τα είδα κι ο νους μου πήγε στο Θεό των αρχαίων Πάνα. Είπα, κι ακόμα το παραδέχομαι πως μπορεί να ήταν εδώ κανένα “άντρον του Πανός”.»
Ανάρτηση του Ioannis Elatos Makkas στο Facebook